Glukozun Özellikleri ve Kandaki Değerleri
26 Haziran 2024

Glukozun Özellikleri ve Kandaki Değerleri

Glukoz

Glukoz, karbonhidrat içeren maddelerin yapıtaşlarından biridir ve hücrelere enerji sağlamakla görevlidir. Bir diğer adı kan şekeridir. Glukoz, altı karbon atomuna sahip olan basit bir şeker olarak bilinir ve bitkilerin fotosentez tepkimeleri sayesinde sentezlenerek ortaya çıkar. Bütün canlı yaşamındaki en önemli maddelerden biri olan glukoz, enerji üretiminde yer alan solunum tepkimelerinin gerçekleşmesini sağlar.

Pirinç, unlu gıdalar, ekmek gibi karbonhidrat yapılı yiyecekler ve sebze-meyveler tüketildiği zaman vücut içerisinde bazı işlemlerden geçerek glukoz haline getirilir ve kan dolaşımına katılır. Bu şekilde kanda yer alan kan şekeri yani glukoz düzeyi yükselişe geçer.

Glukoz değerinin normalden daha yüksek olması veya daha düşük olması bazı sağlık sorunlarını beraberinde getirebilmektedir.

Kanda Bulunması Gereken Normal Glukoz Değerleri Nedir?

Normal, sağlıklı bir insanda bulunması gereken iki tür glukoz (kan şekeri) değeri ölçülmektedir: bunlar açlık kan şekeri ve tokluk kan şekeridir. Kan tahlillerinde kısaca GLU olarak ifade edilmektedir. Glukoz değerlerinin normalden fazla olması hiperglisemi; normalden az olması ise hipoglisemi olarak adlandırılmaktadır. İşte normalde olması gereken glukoz değerleri:

  • Açlık Glukoz Değeri/Açlık Kan Şekeri (AKŞ): En az 8 saatlik açlık sonrası ölçülen glukoz değerinin 79-100 mg/dL arasında çıkması kişinin sağlıklı olduğunun göstergesidir. 100-125 mg/dL arası değer ölçülmesi kişinin glukoz intoleransı-gizli şeker (Prediyabet) olduğunu gösterir. Kişinin glukoz değerleri diyabet teşhisi koyulabilecek kadar yüksek değildir ancak kişi sağlığına dikkat etmediği takdirde bir diyabet hastası adayıdır. AKŞ değeri 126 mg/dL'den yüksek çıkması kişide şeker hastalığı olduğunu gösterir ancak kesin teşhis için farklı zamanlarda birden çok ölçüm yapılması gerekmektedir.
  • Tokluk Glukoz Değeri/Tokluk Kan Şekeri (TKŞ): Tokluk glukoz değerleri yemek yendikten 2 saat sonra ölçülmedir. 140 mg/dL tokluk glukoz değeri için üst değer olarak değerlendirilir. 140 mg/dL ve 200 mg/dL arası değerler ise kişinin diyabete (şeker hastalığı) yatkın olduğunu gösterir. Ancak eğer TKŞ değeri 200 mg/dL'nin üzerine çıkarsa kişide diyabet hastalığının varlığı düşünülür ancak yine kesin teşhis için ölçümün farklı zamanlarda tekrarlanması gerekmektedir. Ancak şunu belirtmek gerekir ki, tokluk glukoz değerleri farklı laboratuvarlara göre değişkenlik gösterebilmektedir.

Hamilelikte Glukoz Testi

Hamilelik döneminde bazı kadınlarda hormon değerlerinin değişmeye başlaması ile insülin direnci ortaya çıkabilmekte, dolayısıyla glukoz değerleri de yükselebilmektedir. Bu nedenle hamile kadınlarda diyabet oluşumunu kontrol edebilmek amacıyla hamileliğin 24 ve 28. haftalarında glukoz yükleme adı verilen bir yöntem uygulanır. Açlık veya tokluk fark etmeden uygulanabilen bu testte hamile olan kadına 50 gram glukoz içirilerek 1 saat bekletilir ve sonrasında glukoz seviyesine bakılır. Glukoz değeri 140 mg/dL altında çıkarsa kişinin hamilelik diyabeti hastası olmadığına kanaat getirilir. Ancak glukoz değeri 140 mg/dL üzerinde çıkarsa, kesin teşhis koyulabilmesi için gebe kadına 100 gram glukoz içirilerek 3 saatlik ölçüm yöntemine başvurulur. Ölçümün doğru sonuç verebilmesi için şeker yüklemesinden sonra herhangi bir şey yenilip içilmemeli ve fiziksel aktivitelerden uzak durulmalıdır.

Glukoz Yüksekliği (Hiperglisemi)

Glukoz yüksekliği, tıptaki ismi ile hiperglisemi; şeker hastalığı bulunan kişilerin sıklıkla yaşadığı bir durumdur. Bunun yanı sıra;

  • Pankreasında iltihaplanma olan veya pankreas kanseri olan kişilerde,
  • Böbreküstü bezlerinde bozukluk olan kişilerde,
  • Hipofiz bezinin fazla çalışmasına bağlı olarak aşırı büyüme hormonu salgılanan kişilerde,
  • Tiroid bezi çok aktif veya aşırı hızlı çalışan (Hipertiroidi) kişilerde de glukoz yüksekliği görülebilmektedir.

Glukoz Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

  • Çok sık acıkma veya tamamen iştahtan kesilme,
  • Devamlı yorgun ve halsiz hissetme,
  • Yaraların geç iyileşmesi,
  • Sürekli susuzluk çekme ve buna bağlı çok su tüketme,
  • Deride kuruluk,
  • Ciltte kaşıntı,
  • Sık sık idrara çıkma,
  • Bağışıklığın güçsüzleşmesi ve buna bağlı sık sık enfeksiyon kapmak.

Glukoz Düşüklüğü (Hipoglisemi)

Kandaki glukoz seviyesinin 50 mg/dL'nin altına düşmesi glukoz düşüklüğü ya da tıptaki ismiyle hipoglisemi olarak adlandırılmaktadır. Glukoz düşüklüğü şu nedenler ile ortaya çıkabilmektedir:

  • Vücudun depoladığı şekerin kan dolaşımına katılmasını engelleyen tümörler,
  • Bazı hormonsal bozukluklar,
  • Şeker hastası olan kişilerin kullandığı bazı ilaçların yan etkileri.

Glukoz beyni besleyen temel maddelerden bir tanesidir. Glukozun ani bir şekilde düşüş yaşaması beynin ve diğer organların çalışmasını olumsuz etkiler dolayısıyla glukoz düşüklüğü hayati bir tehlike oluşturabilmektedir.

Glukoz Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

  • Açlık hissi,
  • Ağız içerisinde (dudak, dil vs.) karıncalanma hissi,
  • Soluk beniz,
  • Huzursuzluk hissetmek,
  • Titreme (tremor),
  • Düzensiz kalp atışları, çarpıntı hissi,
  • Çok terleme.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Hormon İlacı Kilo Aldırır mı?

Hormon İlacı Kilo Aldırır mı?

Haber Bülteni

Güncel

Gebelikte Hormon Değerleri Kaç Olmalı?

Gebelikte Hormon Değerleri Kaç Olmalı?

Güncel

Tiroksin Hormonunun Etkileri

Tiroksin Hormonunun Etkileri