Hipofiz bezi, insan kafatasının ortasında, beynin alt kısmına yerleşmiş küçük bir bezdir ve yaklaşık olarak 600 mg ağırlığındadır. Rengi kırmızımsı kahverengi olup, şekli oval ve simetriktir. Hipofiz bezi, ön ve arka olmak üzere iki ana bölüme ayrılır. Ön kısım, ön hipofiz veya adenohipofiz olarak bilinir ve hipofiz hormonlarının %75-80'ini üretir. Önde bulunan hipofiz bezinde altı ana hormon salgılanır:

Arka kısım, arka hipofiz veya posterior hipofiz olarak adlandırılır ve iki ana hormon salgılar:

Büyüme hormonu, vücudun genel büyümesini ve hücrelerin yenilenmesini sağlar. Bu hormon, uyku başladığında zirveye ulaşır ve gece boyunca artar. Stres, açlık, uyku ve bazı metabolik durumlar büyüme hormonunun salınımını artırabilir.

LH ve FSH hormonları, cinsiyet hormonlarının düzenlenmesinde ve üreme organlarının işlevlerinde kritik rol oynar. Ergenlik döneminde bu hormonların seviyeleri artar ve üreme süreçlerini başlatır. Kadınlarda FSH hormonu, yumurtlama dönemi öncesinde zirve yapar ve menopoz döneminde artış gösterir. Erkeklerde ise yaşın ilerlemesiyle birlikte LH ve FSH hormonları artar ve testosteron hormonu azalır.

TSH hormonu, tiroit bezine giderek tiroit hormonlarının üretimini ve salınımını düzenler. Tiroit bezinin büyümesi ve işlevselliği TSH hormonu tarafından kontrol edilir.

Prolaktin hormonu, süt salgısını başlatır ve devam ettirir. Kanda normalde 15-20 ng/ml arasında bulunur. Gebelik, stres ve göğüs duvarı hasarlarında prolaktin seviyesi artar. Kadınlarda prolaktin hormonunun azalması adet düzensizliklerine yol açar; erkeklerde ise belirgin bir etkisi yoktur. Emzirme döneminde prolaktin hormonu, FSH ve LH hormonlarının salınımını azaltarak yumurtlamayı engeller.

ACTH hormonu, hipofiz bezinden salgılandıktan sonra böbreküstü bezlerine giderek kortizol üretimini teşvik eder. Stres, travma, ağrı, ameliyat ve kan şekeri düşüklüğü gibi durumlarda ACTH seviyesi artar.

ADH, vücuttaki su dengesini düzenler. Böbreklerde suyun yeniden emilimini sağlar ve bu sayede idrar miktarını azaltır. Ayrıca, damarların daralmasını sağlayarak kan basıncını düzenler.

Oksitosin hormonu, doğum sırasında rahim kasılmalarını teşvik eder ve doğum sonrası süt salgısını artırır. Ayrıca, sosyal bağların ve annelik davranışlarının oluşmasında önemli bir rol oynar.

Hipofiz bezi hormonları, vücudun birçok hayati fonksiyonunu düzenler ve dengeler. Bu hormonların dengesi, genel sağlık ve iyi bir yaşam kalitesi için kritik öneme sahiptir.